Steeds meer stuk

Lang geleden op internet, medio jaren negentig, woedde er een ware browser-oorlog. Nescape Navigator (later Communicator en inmiddels ter ziele) streed om wereldheerschappij tegen Microsoft’s Internet Explorer, met de internetervaring van onschuldige startende internetters als collateral damage in de strijd.

Op sites zag je statements als:

Best viewed in Nescape NavigatorErg zuur als je net met je kostbare telefoontikken Internet Explorer had gebruikt om de site te downloaden en zat aan de kijken tegen een verruïneerde opmaak.

Want de oorlog werd vooral gevoerd door html-code anders weer te geven dan je concurrent. Ontwikkelaars moesten dus kiezen: óf je site zag er goed uit in Netscape, of in Internet Explorer. In allebei was erg lastig. Een “bekijkadvies” was daarom de beste oplossing, waarbij de ontwikkelaars medestrijders werden aan één van beide kanten.

De ontwikkeling van standaarden heeft aan deze oorlog een einde gemaakt: nieuwe browsers, zoals Opera en Firefox, probeerden juist om gemaakte afspraken na te leven en uit te breiden via een samenwerking.

Zo ontstond er een staakt-het-vuren tussen vrijwel alle browsers. Alleen Microsoft voert in zijn eentje nog een sluipende guerrilla, waarbij ze stiekem sommige afspraken nog steeds niet naleven. (Hoewel er ook mensen zijn die zeggen dat dit enkel de inhaalslag is, en geen opzet). En dus zijn er nog steeds sites die Internet Explorer aanraden aan hun bezoekers.

Ik dacht eigenlijk dat dit nog een laatste stuiptrekking zou zijn: Binnenkort zou alles er overal goed uit zien en alles zou overal werken. Maar dat bleek een misvatting.

Mijn hosting provider had tot voor kort bijvoorbeeld bepaalde functionaliteiten alleen beschikbaar voor Internet Explorer (foei, One.com!). In Firefox op mijn laptop interfereert de “lees meer”-knop van Bol.com sinds kort met de geweldige add-on Ghostery. Op de tablet wil Google Images zich niet meer normaal gedragen in Firefox. Een bezoekje aan nu.nl in de browser van mijn telefoon eindigt zeer regelmatig een database-error. De mobiele site van weeronline geeft zo af en toe een pop-up met een Ajax-error. En vandaag zag ik een website die als je Javascript uit had staan (wat sommige mensen vanwege veiligheid doen) alleen nog maar een volledig witte pagina toonde.

One.com software, enkel voor IENiets dramatisch, maar wel irritant. Al die leuke nieuwe functies in websites en browsers, al die gelikte pagina’s, al die verschillende apparaten: handig, maar lastig voor de ontwikkelaars van browsers en websites. De ontwikkelingen gaan te snel, browsers en de internetpolderaars van W3C, die de standaarden moeten ontwikkelen, kunnen het niet bijbenen. En dus doet iets het in de ene browser wel, maar in de andere niet.

Zo is de browser-oorlog verzand in een browser-wedloop, waarbij websitebouwers, browsermakers en gebruikers elkaar opjutten en opstuwen tot grote hoogten: alles kan, alles mag, alles moet kunnen! Maar zo af en toe zal een website niet passen bij jouw browser, net als vroeger. En dan gaan er dingen stuk. Waarschijnlijk zullen we er gewoon aan moeten wennen.

Lek, lekker?

Een tijdje geleden reageerde ik op een column ergens op een website. Dat doe ik wel vaker en vrijwel altijd wordt er gevraagd naar een e-mailadres en het adres van je website. Achter het hokje voor je e-mailadres staat dan vaak een “invullen verplicht” sterretje, met daarbij dat je e-mailadres niet gepubliceerd wordt. Een website invullen is facultatief. Prima. Hier stonden dezelfde hokjes, dus gedachteloos vul ik mijn gegevens in.

Het artikeltje stelde kortweg (in mijn woorden) dat krampachtigheid bij organisaties over de omgang met social media achterhaald is. Tijd voor een nieuwe werkelijkheid en meer vrijheid, op basis van professionaliteit en gezond verstand.

Mijn reactie had als strekking dat vaak het gezonde verstand mensen niet in de problemen brengt op social mediasites, maar het gebrek aan (technische) kennis en alertheid op hoe die sites werken. Dit zorgt regelmatig voor onbedoeld lekken van persoonlijke informatie. Informatie op of aan foto’s, een korte opmerking tussendoor die veel meer over jou vertelt dan je denkt, meldingen waar je woont en dat je niet thuis bent: het gebeurt mensen dagelijks. Maar het belangrijkste risico is het koppelen van informatie.

Zie de nieuwste streek van Facebook, waarbij automatische gezichtsherkenning je feilloos identificeert op elke foto die iemand op Facebook zet. Standaard staat de optie aan, uitzetten moet handmatig. Zo kan het dat Facebook eerder weet dat je homobars bezoekt dan je familie en vrienden. En dit is pas het begin, denk ik persoonlijk.

Conclusie van mijn reactie: zorg voor voldoende kennis bij mensen, zodat ze zich kunnen wapenen tegen deze toekomst. Denk niet dat gezond verstand de oplossing biedt, de werkelijkheid is veel technischer dan dat. Klik – plaats reactie.

Natuurlijk lees ik mijn reactie voor de zekerheid nog even na. En wat schetst mijn verbazing? Mijn e-mailadres is gewoon te zien! En dat terwijl ik behoorlijk zuinig ben op mijn belangrijke e-mailadressen. Oh, ironie. Mij was precies overkomen wat ik in de reactie aangeef als risico. Waarom had ik niet eerst bij een andere column gekeken, waar al wél reacties waren geplaatst? Waarom had ik niet goed gekeken of er wel een verplichtingssterretje bij het e-mailvakje stond? Ik had onbedoeld mijn persoonlijke informatie gelekt. Stom, stom, stom.

Maar er was meer. Na wat nader onderzoek bleek de site zo lek als een mandje. De ip-adressen en gebruikte browsers van mensen die gereageerd hadden, waren zonder veel moeite te vinden. Ai! Want met een ip-adres, een naam, een browser en een e-mailadres is het hacken van iemands pc een stuk makkelijker geworden.

Lang verhaal kort: e-mail gestuurd naar de webmaster, nog een keer gemaild en nog maar eens een mail gestuurd. En nu is mijn reactie er eindelijk af. Jammer van de tijd en moeite. Maar een wijze les geleerd. Zelfs als je wel alert bent, kun je alsnog per ongeluk persoonlijke gegevens lekken. Achteraf ingrijpen is dan het enige dat rest. Of een nieuw e-mailadres nemen, een andere browser gebruiken en van internetprovider wisselen natuurlijk. Maar dat kun je niet elke keer doen.

De statusbalk als wegwijzer

Met werk als dat van mij, praat ik regelmatig met mensen over hoe zij internet gebruiken. En dan blijkt dat veel mensen niet op de hoogte zijn van één van de handigste snufjes van je browser: de statusbalk of status bar.

De statusbar is die dunne grijzige balk onderin je browserscherm. Als je je muis nu boven een linkje zet zonder erop te klikken (hoveren) zie je waar dat linkje naartoe verwijst. Dat kan een andere internetsite zijn, maar ook bijvoorbeeld een Javascript-commando.

Bij de meeste nieuwe browsers wordt de statusbalk alleen maar zichtbaar als je boven een linkje of knop hangt, bij de oudere browsers is er standaard een grijzige dunne balk in beeld.

En die statusbalk kan hele interessante informatie geven. Zo zie je op het scherm geen verschil tussen www.rabobank.nl en www.rabobank.nl. Maar als je er met je muis boven gaat hangen, zie je opeens dat het toch nogal uitmaakt.*

Vooral criminelen maken vaak gebruik van het gebrek aan kennis van de statusbar. Wie ontvangt er niet regelmatig mailtjes dat je nu toch écht heel snel je internetbankiergegevens moet updaten, met een linkje erbij in het mailtje. Dat linkje ziet er dan zo uit als hierboven, alsof je naar een banksite gaat. Maar eigenlijk verwijst het linkje naar een hele andere site, kun je meteen zien onderin je scherm. Een klassiek phishingmailtje, om persoonlijke gegevens te ontfutselen en je uiteindelijk geld afhandig te maken. Daar hoef je nu nooit meer in te trappen.

Oh, en voor blogs als deze is de statusbar ook heel handig. Zo kun je bij elk linkje snel zien of het een interessante verwijzing is, of gewoon alweer een Wikipedia-pagina met achtergrondinformatie. Zo haal je de krenten uit de pap, zonder tijd te verliezen aan de rest. Superefficiënt.

Dus in het vervolg: kijk eerst waar je naartoe gestuurd wordt, voor je gedachteloos op een linkje klikt!

 

* Zie je geen balk onderin, dan staat waarschijnlijk de statusbar in je browser uit. Is dat het geval, zoek dan bij “Help” bovenin je browser naar het woord statusbalk of status bar en lees hoe je hem aan kunt zetten.

 

De browser: venster op de wereld

Een derde post over wat iedereen zou moeten weten over het internet. Na de hardware en de ip-adressen beginnen we nu bij het eerste stukje software: de browser.

Waar ik me over kan verbazen, is dat veel mensen uitgebreid surfen op internet, mailen via bijvoorbeeld Hotmail, internetbankieren, enzovoort, maar nooit hebben nagedacht over hoe dat internet eigenlijk werkt. En die het verschil niet snappen tussen informatie die elders opgeslagen en informatie die op je eigen pc staat. Er zijn daadwerkelijk mensen die internetten, maar niet weten dat ze dat met een browser doen. Ik vind dit persoonlijk absolute basiskennis die iedereen op internet moet hebben.

Allereerst de browser. Om aan te geven dat een browser slechts een stukje software is, dat de informatie van het internet vertaalt in herkenbare pagina’s, lijkt het me wel wat dat mensen kennis maken met verschillende beschikbare browsers. Dus zowel de alternatieven voor de pc, als Firefox, Safari en Chrome (naast Internet Explorer, die de meesten wel zullen kennen), als de mobiele varianten die gebruikt worden op smartphones.

Het is interessant om eens te kijken naar hoe verschillend bepaalde websites eruit zien bij gebruik van een andere browser. De website van nu.nl ziet er bijvoorbeeld op een pc er heel anders uit dan op een Blackberry.

Dit is een leuk opstapje om te vertellen dat websites eigenlijk niet meer zijn dat een verzameling bestandjes op een webserver, die je browser aanroept op jouw commando. Als je browser zo’n webserver aanroept, dan vertelt hij er meteen bij welk besturingssysteem, welke browser en wat voor scherminstellingen je hebt, zodat de webserver de juiste bestandjes kan meesturen om een zo goed mogelijke weergave van die website te krijgen.

Deze informatie wordt in kleine brokjes (pakketjes) naar jouw ip-adres gestuurd, om door je browser weer in elkaar gezet te worden tot een mooie afbeelding op je scherm. De bestandjes worden tijdelijk opgeslagen op je pc, maar verdwijnen (grotendeels) weer als je naar een andere pagina gaat. Hoe je browser dan toch “onthoudt” waar je op internet geweest bent, komt aan de orde bij het hoofdstuk cookies en browser history of internetgeschiedenis.

En natuurlijk komt er ook nog een hoofdstuk over cloud computing en hoe je als gebruiker kunt inzien waar de informatie staat die je op je scherm ziet: het verschil tussen hotmail en de standaard outlook-instellingen.