Het gelijk van de aluhoedjes

Als je bezig bent met internet, kun je niet blind zijn voor de negatieve kanten. Dus kijk ik graag op websites als Security.nl, het onderdeel Threat level van Wired of het Security onderdeel van Computerworld.

Wat me vanaf het begin opviel bij de reacties van lezers op vooral Security.nl was de grote groep aluhoedjes: mensen die leken te leven in één groot complot van corrupte overheden en criminele bedrijven. Om hun informatie te beveiligen gebruikten ze heftige combinaties van beveiligings- en versluieringstechnieken, die volgens mij je internetervaring behoorlijk om zeep helpen. Combinaties van TOR, VPS’s, openbare wifi en een grote collectie privacy-verhogende add-ons zijn onder deze gebruikers geen uitzondering.

Dus deze mensen zijn bereid om nooit meer prettig en snel te kunnen internetten, puur om uit de systemen van de Facebooks en NSA’s van deze wereld te blijven. Wow.

Lange tijd had ik wat moeite met hun ideeën: was het niet allemaal overmatig paranoïde? Waren dit misschien dezelfde mensen als de 9/11-ontkenners, de chemtrail-gelovigen en de Demmink-heksenjagers?

Maar inmiddels blijken de Security-reaguurders behoorlijk gelijk te hebben gehad: langzamerhand wordt duidelijk dat inderdaad in potentie al je internetverkeer wordt afgetapt, geanalyseerd en in databases terecht komt. Niet alleen in Amerika, maar ook gewoon in Nederland.

Cartoon the Joyoftech.comData die, als je pech hebt, nooit meer verdwijnt en waaruit volledig verkeerde conclusies kunnen worden getrokken.

Boston globe Dan Wasserman cartoon big data juni 2013Misschien moet ik me toch ook eens gaan verdiepen in die chemtrails.

Ach, internet is toch net zoiets als autorijden?

Als het gaat om het kennisgebrek van mensen op internet, krijg ik geregeld als antwoord: “ach, internet is net als autorijden: je hoeft toch ook niet te weten hoe je motor werkt om te kunnen autorijden?”

Daarom in deze blog een korte vergelijking tussen autorijden en internet.

Eén grote overeenkomst is wat mij betreft de enorme impact die beide technologieën hebben op de maatschappij. En inderdaad: bij allebei is het zo, dat als je weet op welke pedalen/knoppen je moet drukken, je zo de (digitale) snelweg op kunt. Maar of dat verstandig is?

Nog wat meer overeenkomsten:

Als je vergeet je auto goed af te sluiten, kan deze worden gestolen of leeggehaald. Als je je computer niet deugdelijk beveiligt, wordt je computer overgenomen en gebruikt in een botnet. Of je persoonlijke bestanden worden gestolen. Heel vergelijkbaar. Alleen, je auto goed afsluiten is simpel. Je computer afsluiten is een stuk lastiger. Daarbij: wie legt er nu al zijn belastingaangiftes, liefdesbrieven en vakantiefoto’s in zijn auto? Terwijl de meeste computers dit minimaal bevatten. En een kleuter kan al sleutels gebruiken, terwijl het installeren van antivirussoftware, firewalls en software-updates toch iets meer kennis vraagt.

Als je daarentegen de verkeersregels niet kent of situaties niet goed kunt inschatten, rij je zo iemand dood. Op internet leidt gebrek aan inzicht er toe dat je op de verkeerde sites je gegevens achterlaat, virussen oploopt, mensen toegang geeft tot je e-mail of zelfs je bankrekening laat plunderen.

Dus net als met autorijden is het belangrijk om te weten wat je doet op internet, want er liggen risico’s op de loer. En je hoeft inderdaad niet precies te weten hoe een router werkt om te kunnen internetten.

Maar in het verkeer hebben we na een aantal jaar pionieren (en vele ongelukken) besloten om verkeersregels in te stellen. En natuurlijk moeten mensen een rijbewijs halen voor ze de weg op mochten. Met een leeftijdsgrens van 18 jaar! Allemaal om de aanwezige risico’s in te dammen. Maar daar hoor je mensen nou nooit over als ze vinden “dat internet net zoiets is als autorijden.”

Kastjes en knopjes

In de serie “internetkennis” een eerste post. Wat moet iedereen weten op hardwaregebied? Ik moet meteen bekennen dat ik dit een lastige vind. Wat is echt essentiële kennis om (redelijk veilig) te kunnen internetten?

Vergelijk het maar met autorijden: moet je weten wat bougies zijn om te kunnen autorijden? Of stoplichten? Of de versnellingspook? Ik kan me voorstellen dat autorijden zonder te weten wat een stoplicht is, problemen gaat geven. Terwijl je prima het verkeer in kunt zonder ooit een cilinderkop te hebben gezien.

Ik denk dat voor internet net zoiets geldt. Alleen is de grens minder duidelijk. Er zijn waarschijnlijk miljoenen mensen op internet te vinden zonder basale kennis van hoe het technisch werkt, die toch niet verongelukken. Dat vind ik zelf niet verantwoord, dus ik stel mijn grens ietsje hoger.

Persoonlijk vind ik dat je minimaal (ongeveer) moet weten wat een router is en wat servers zijn. Als je dan ook nog weet dat internet deels over kabels loopt en deels door de lucht, denk ik dat je al een heel eind bent. En dan ga ik er even vanuit dat je weet wat een pc of laptop is.

Voor de uitleg van het begrip router kan ik natuurlijk gewoon doorverwijzen naar Wikipedia, maar dat is meteen een vrij technisch verhaal met in zin twee een vermelding van de OSI-layers. Dat lijkt me voor een gewone internetgebruiker echt teveel informatie. De meeste mensen hoeven eigenlijk alleen maar te weten dat een router twee netwerken aan elkaar knoopt, zoals hun netwerkje van alle computers in hun huis en de rest van het internet.  En dat hun router het kastje is dat de uitgaande informatie bundelt en verstuurt “het grote web op” en de inkomende informatie doorstuurt naar computer, laptop of ander apparaat dat erom gevraagd heeft. En dat dat doorsturen naar de apparaten binnen het huisnetwerk kan via een kabel of -bij een router met draadloze verbinding- via de lucht.

Dan nog het onderscheid tussen draadloos internet in huis en buiten: Draadloos internetten kan ook via umts, hsdpa, gprs of wap (bijvoorbeeld met je mobiele telefoon of laptop onderweg). Dan maak je geen contact met de router in je huis, maar met een zendmast, die vervolgens fungeert als router om inkomend en uitgaand dataverkeer te versturen.

Voor wat betreft het begrip server zou ik denk ik volstaan met de melding dat servers snelle computers zijn met veel opslagcapaciteit, die gebruikt worden voor bijvoorbeeld de opslag van websites (hosting). Waarschijnlijk is het ook wel handig voor het begrip om te vertellen dat servers diensten verlenen, vandaar de naam. En dat dat diensten kunnen zijn op het gebied van opslag (zoals de opslag van de bestanden die samen een website kunnen vormen), mailverkeer of toepassingen.

Met deze basiskennis van hardware kan volgens mij verder gebouwd worden aan meer begrip. En het zorgt ervoor dat mensen zinnen begrijpen als: “Waarschijnlijk ligt het aan de router-aanstellingen” of “Server niet bereikbaar”.

Maar misschien denken anderen hier wel heel anders over. Dus reacties zijn zeker welkom.